اُزون (به انگلیسی: Ozone)؛ یکی از آلوتروپهای اکسیژن است به فرمول O3 که گازی با اکسیدکنندگی بسیار بالاست. ازن معمولاً ناپایدار بوده و در بسیاری از واکنشها مانند کلر عمل میکند و با مکانیزم ترکیب شدن با پروتئین و بیاثر کردن آنزیم کاهنده که برای تنفس یاخته مهم است، به عنوان میکروب کش عمل میکند. ازن یکی از مهمترین گازهای زمین است. طبق تحقیقات پژوهشگران تا 20 سال آینده قسمتی از لایه ازن که سوراخ شدهاست، درست میگردد.
تعریف کلی
اوزون واژهای یونانی است به معنی «بو» و به ویژه «بو تند» اطلاق میشود. اوزن مولکولی با سه اتم اکسیژن است مولکول اکسیژن دارای دو اتم اکسیژن است اما تفاوت در یک اتم اکسیژن در این دو مولکول تفاوتهای اساسی را در این دو مولکول بوجود آوردهاست. موضوع: بعد از لایه ی اوزن- آیا بعد از لایه ی اوزن ، لایه ی دیگری وجود دارد؟ در بالای اوزن ذراتی وجود دارند که ما آنها را ,,شبه عناصر,, نام گذاری کرده ایم. این ذرات ماسوای ذرات و غبارهای فضایی می باشد. در حالت طبیعی زمین ذرات بسیار ریزی را از خود تولید می کند که این ذرات سبکتر از گاز اوزن می باشد. این ذرات ارتباط نزدیکی با امواج خورشیدی دارند. چون دلیل خارج شدن این ذرات از جو زمین ، توسط امواج خورشیدی صورت می گیرد. خورشید نوعی موج ویژه دارد که پس از برخورد با زمین تا قسمت بیرونی لایه ی اوزن منعکس می گردد و دقیقا در مرز انعکاس این امواج ، ذرات مذکور در لایه ای حدود سه تا چهار کیلومتر تشکیل می شوند. این ذرات بصورت محافظی، از اوزن نگهداری می کنند. این ذرات مقداری هم تحت تاثیر امواج هسته ای (انرژی اتمی) واقع می شوند و در جاذبه ی قطبهای زمین نیز نقش زیادی دارند.بصورت خلاصه؛ نیروگاههای هسته ای که در زمین و بویژه در نیم کره ی شمالی قرار دارند، به مرور امواجی را تولید کرده اند که در قطب شمال، تجمع یافته اند. این امواج تجمع یافته باعث جذب این ذرات در قطب شمال شده است و در واکنش این دو (امواج حاصل از نیروگاههای اتمی و ذرات بالای اوزن) از میزان نیروی جاذبه زمین در قطب شمال مقداری کاسته شده است.( تقریبا ده سال پیش در بالاترین حد خود بود) این تغییرات سبب شده بود تا ارتفاع جو در قطب شمال افزایش یابد و در قطب جنوب ارتفاع جو کاهش یابد و لایه ی اوزن بصورت شکافی از قطب جنوب ، بروز کند.هم اکنون نیز این تغییر ارتفاع وجود دارد. حتی با توجه به ترمیم اندکی که در لایه ی اوزن مشاهده می شود. نزدیک به پنجاه در صد آسیبهای لایه ی اوزن را نیروگاههای هسته ای ایجاد می کنند. با توج به اینکه این نیروگاهها همچنان به فعالیت خود ادامه دهند، در فرایند گرم شدن زمین تا دو دهه ی دیگر نیز بیشترین میزان خسارات را وارد خواهند کرد. در غیر اینصورت تا چهار سال آینده میزان گرمای زمین تدریجا بهبود خواهد یافت.(منبع:گروه تحقیقات ،،علم وییو،، ایران)
چرخه ازون
در استراتوسفر (Stratospher) مولکولهای تازه اوزن پیوسته با واکنشهای شیمیایی و دریافت انرژی لازم از پرتوهای خورشید، به مولکول و اتم اکسیژن تجزیه میشوند. این اتمهای اکسیژن که بسیار فعالند، طی مدت زمان کوتاهی کمتر از کسر ثانیه، از هم جدا و به مولکولهای اکسیژن متصل میشوند و تشکیل مولکولهای سه اتمی اکسیژن، یعنی ازون، میدهند. غیر از این چرخه طبیعی، طی واکنشهایی با ازت و هیدروژن و کلر تولید شده در سطح و رها شده به اتمسفر، از بین میرود.
ساختمان و فرمول گسترده ازون
فرمول ازون به صورت رزونانسی نمایش داده میشود.
اهمیت ازون در زندگی بشر
اگر فضانوردی، در ارتفاع زیاد، به این سیاره خانه ما نگاه کند، نوار نازک آبی رنگی که دور زمین را فراگرفته، نظرش را جلب خواهد کرد. این پوشش شفاف، حیات را در جو زمین تأمین مینماید. حیات، بصورتی که ما میشناسیم، تنها با پوشش حفاظتی ازون میسر میشود. بدون وجود اوزن ادامهٔ زندگی امکان ناپذیر است. پرتوهای خورشیدی، یکنواخت نیست. این پرتوها، شامل پرتوی به نام پرتو فرابنفش است.
چنانچه تمامی این پرتوها به سطح زمین میرسید، وجود زندگی در روی زمین امکان ناپذیر است. زیرا این پرتوها حامل مقدار زیادی انرژی مرگزا برای موجودات زندهاست. خوشبختانه تنها بخش ناچیزی از پرتو فرابنفش خورشید به سطح زمین میرسد. قسمت بیشتر این پرتو، انرژی خود را در ارتفاع 20 تا 30 کیلومتری سطح زمین و در جو آن از دست میدهد. در این عمق از جو فراگیرنده زمین، مقادیر معتنابهی ازون موجود است و این ازون، پرتو فرابنفش را جذب میکند.
رایحه تازگی پس از آذرخش
پس از آذرخش، تنفس شما با آسودگی بیشتری صورت میگیرد. هوا پاکیزه و پر از تازگی است. علت این است که رعد و برق، سبب تولید گاز اوزن در جو میشود و همین گاز است که هوا را تازهتر مینماید.
نقش ازون در ضد عفونی آب
آبی که میآشامیم، کلریزهاست. این آب زیانآور است و مزه آن نیز ناخوشایندتر از مزه آب چشمهاست. آب ضد عفونی شده با ازون، عاری از هر گونه باکتری زیانآور است و مزه آن نیز خوشایندتر است.
انسان و نابودی لایه اوزن
فعالیت انسانها بر روی زمین در سپر حفاظتی اوزن، اثر میگذارد. از نیمه قرن بیستم، فعالیت انسان روی زمین موجب بروز ضایعاتی در لایه ازن شده و به نظر میرسد که حیات روی کره زمین در معرض مخاطره قرار گرفتهاست. در واقع انسان ناخواسته هوا را با مواد شیمیایی آلوده میکند و سپر حفاظتی خود را از بین میبرد. در اواسط دهه 1970، دانشمندان به امکان تاثیر پرواز هواپیماهای تندرو و یا فوق سرعت صوت و مواد شیمیایی موجود در قوطیهای عطر پاش روی لایه اوزن پی بردند.
هواپیماهای فراصوت، در ارتفاعات بسیار زیاد که هوا رقیقتر و مقاومت آن در برابر بدنه هواپیما کمتر است، پرواز میکنند و ازت فعال موجود در دود خروجی از موتور هواپیما اثر ضایع کننده بر روی لایه اوزن دارد. گازهای کلرو فلوئورو کربن (CFC) نیز که در خنک کنندهها و دستگاههای تهویه مورد استفاده قرار میگیرد، روی اوزن استراتوسفری خطرناک میباشد. هر اتم کلر آزاد شده از این گازها، حدود یک صد هزار مولکول اوزن را نابود میکند و با مصرف این گازها طی یک دهه مقادیر زیادی ازون از بین رفته و تراکم این گاز در استراتوسفر کاهش یافتهاست. انسان می تواند لایه اوزن را هم اکنون و امروز از بین ببرد. گوگل . البته این را در گوگل خوانده بودم. چه کار کرده اید؟ و چه کار کرده اند؟ نمی دانم. باید بروم و ببینم. اگر تحریکی صورت گرفته باشد؛ تا قسمتهای مرکزی و شمالی اروپا در موازات زمین فصلها را از دست خواهد داد. این تغییرات در موازات خط استوا و در دو نیمکره بوجود خواهد آمد و این حد اقل خسارات است. امید وارم تحریکی صورت نگرفته باشد. ادامه.....
زیانهای گاز اوزون
اوزون از واکنش با مواد شیمیایی آلوده کنندهای که در سطح زمین، تولید و متصاعد شدهاند، دوباره وارد تروپسفر (Troposphere) میشود و به سطح زمین میرسد. در این حالت، ازون نقش مخرب و آلوده کننده دارد. چون همراه با مواد شیمیایی دیگر بافتهای حیاتی، جانوری و گیاهی را به شدت آسیب میزند. ازون، در ارتفاع کم از سطح زمین، همراه دود و بخار موجود در هوا در بسیاری از شهرهای بزرگ و صنعتی جهان، موجب تشدید آلودگی میگردد. ازون در نقاط پایین اتمسفر یعنی تروپسفر، مانند گازهای گلخانهای عمل میکند و افزایش تراکم آن در این ناحیه در بالا بردن گرمای عمومی کره زمین موثر است (گرم شدن زمین).
کلینیک تصفیه آب صنعتی ایران ارائه دهنده خدمات تصفیه آب و تصفیه پساب مفتخر به ارائه سیستم های ضدعفونی آب توسط ازن و ضدعفونب آب با UV در صنایع مختلف است.
جهت کسب اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.